Badania wskaźników biochemicznych osocza

Pobrane próbki krwi pstrąga i troci były analizowane pod kątem wskaźników biochemicznych osocza. W tym celu część próbki krwi odwirowywano. Uzyskane osocze poddawano oznaczeniom biochemicznym na automatycznym aparacie.

Osocze zawiera około 90% wody, jest przejrzystym płynem mającym w swym składzie białka (albuminy, globuliny, enzymy), hormony, tłuszcze, cukrowce - przede wszystkim glukozę, minerały, metabolity. Albuminy wytwarzane w wątrobie są białkami o niewielkiej masie cząsteczkowej, uczestniczą w wytwarzaniu stałego ciśnienia osmotycznego krwi, będącego podstawowym warunkiem wymiany płynów ustrojowych. Globuliny są białkami o większej masie cząsteczkowej i bardziej urozmaiconych funkcjach. Dzielimy je na trzy podstawowe frakcje: alfa, beta i gamma. Do alfa-globulin należy włóknik - fibrynogen (czynnik krzepliwości krwi), beta-globuliny są izoaglutyninami (grupy krwi) i osoczowymi czynnikami krzepliwości. Gamma-globuliny, najcięższe białka krwi to głównie przeciwciała; ich poziom jest wskaźnikiem odporności organizmu. Istnieje wiele ich rodzajów ze względu na rodzaj ich reakcji z antygenem. Osocze pozbawione włóknika nazywamy surowicą - serum.

Ocena wskaźników biochemicznych osocza jest kluczowym narzędziem oceny zdrowia i kondycji kręgowców, w tym również i ryb. Są one bardzo pomocne przy walidacji stanu fizjologicznego organizmu. Pomagają monitorować funkcjonowanie wielu narządów (m.in. wątroby, nerek, serca) i gruczołów, stan odżywienia czy nawodnienia ustroju (m.in. białko całkowite, magnez, wapń), wystąpienie reakcji stresowej (m.in. glukoza, mleczany). Wzrost poziomu glukozy w krwi obwodowej jest następstwem uwolnienia do niej katecholamin (m.in. adrenaliny) oraz kortyzolu towarzyszących oddziaływaniu na organizm czynnika stresotwórczego. Podwyższenie stężenia mleczanów w krwi obwodowej również wskazuje na wystąpienie zjawiska stresu. W wyniku stresu zwiększa się bowiem wydatek energetyczny organizmu i znacznie wzrasta zapotrzebowanie tlenowe. Ponieważ system dystrybucji tlenu (krwinki czerwone) często nie jest w stanie pokryć tego zapotrzebowania, glikoliza w komórkach zachodzi w warunkach beztlenowych, w wyniku czego w mięśniach uwolniony zostaje kwas mlekowy. Istotnych informacji dostarczają badania aktywności enzymów. Aktywność fosfatazy alkalicznej (ALP) jest bardzo pomocnym markerem stanu zdrowotnego organizmu. Obniżony poziom ALP wskazuje na zakłócenia pracy wątroby związane z syntezą czynników odpowiedzialnych za hemostazę, wzmożonym katabolizmem białek. Spadek aktywności ALP może bezpośrednio wynikać ze spowolnienia tempa syntezy glikogenu, niedożywienia czy wyniszczenia/wycieńczenia organizmu. O stanie zdrowotnym i odżywieniu ryb można wnioskować na podstawie analizy innych enzymów, np. aminotransferaz (alaninowej (ALT) i  asparaginianowej (AST)). Wielu cennych informacji o stanie zdrowotnym ryb dostarczają badania koncentracji pierwiastków w osoczu, takich jak np.: sód, chlor (wskaźniki stresu), wapń, magnez (wskaźniki stanu odżywienia ryb).