Realizacja projektu (badania realizowane przez IRS) obejmuje następujące działania:
- opracowanie procedury poprawy odporności materiału zarybieniowego ryb łososiowatych poprzez stosowanie w okresie przedzarybiniowym pasz funkcjonalnych wzbogaconych preparatami immunomodulującymi i dodatkami witaminowymi. Pasza doświadczalna /funkcjonalna będzie podawana w dwóch wariantach czasowych, tj. przez 2 lub 4 tygodnie przed zarybieniem. Po okresie doświadczalnym zostaną pobrane próby biologiczne i określone będą stan fizjologiczny (parametry hematologiczne, biochemiczne i immunologiczne) oraz wskaźniki kondycji ryb. Badaniami zostaną objęte dwa gatunki: pstrąg potokowy i troć wędrowna;
- dotyczące behawioryzmu żywieniowego ryb łososiowatych polegające na zastosowaniu w okresie przedzarybieniowym zróżnicowanej diety i wprowadzeniu do niej żywego pokarmu (ryb-ofiar). Zróżnicowana dieta będzie podawana w dwóch wariantach czasowych, tj. przez 2 lub 4 tygodnie przed zarybieniem. Po okresie doświadczalnym zostaną pobrane próby biologiczne i określone będą stan fizjologiczny (parametry hematologiczne, biochemiczne i immunologiczne) oraz wskaźniki stanu kondycyjnego ryb. Badaniami zostaną objęte dwa gatunki: pstrąg potokowy i troć wędrowna;
- określenie efektów znakowania ryb łososiowatych znaczkami PIT. Analizie poddany zostanie wpływ implantacji PIT na stan fizjologiczny i kondycyjny ryb. Po poznakowaniu ryby przez 4 tygodnie będą przetrzymywane w obiekcie akwakultury, w standardowych warunkach hodowli ryb łososiowatych;
- wdrożenie opracowanych rozwiązań do praktyki rybackiej, opublikowanie publikacji popularnych i naukowych, prezentowanie referatów i plakatów na konferencjach krajowych i zagranicznych.
Hodowla materiału zarybieniowego generuje znaczne koszty, stąd niezwykle ważne jest opracowanie metod, które przyczyniłyby się do zwiększenia przeżywalności ryb po ich uwolnieniu do wód otwartych, a tym samym do wzrostu efektywności zarybień. Szacuje się, że tylko około 15% narybku pochodzącego z zarybień jest w stanie osiągnąć wiek dojrzały. Chociaż w większości przypadków wartość ta rzadko przekracza 5% . Należy przy tym podkreślić, że wartości te mogą znacznie się różnić w zależności od gatunku ryby i rodzaju materiału zarybieniowego. Wyniki badań wskazują, że największa śmiertelność materiału zarybieniowego (szczególnie młodszych form) występuje zaraz po jego uwolnieniu do wód naturalnych. Natomiast jeżeli uda się mu przetrwać w nowym środowisku pierwsze trzy tygodnie, szanse na osiągnięcie dojrzałości bardzo wzrastają. Dlaczego tak się dzieje? Otóż, ryby hodowlane z powodu słabo wykształconych mechanizmów adaptacyjnych, a często także odpornościowych, początkowo z trudem radzą sobie w naturalnym środowisku. W ciągu kilku pierwszych dni po zarybieniu muszą dostosować się do nowych warunków. Priorytetem jest więc wykształcenie odpowiednich zachowań, które pozwolą im unikać zagrożeń (zachowania antydrapieżnicze, szukanie kryjówek) oraz efektywnie żerować (szukanie pokarmu, zachowania migracyjne). Ponadto, przyczyną wzmożonej śmiertelności
w pierwszym okresie po zarybieniu są niewątpliwie manipulacje rybami. Odłowy, przewożenie materiału zarybieniowego, jak również sama technika zarybień mogą istotnie zaważyć na efektach produkcji. Kluczowe znaczenie ma także jakość biologiczna materiału zarybieniowego.
Mając powyższe na uwadze możemy już na etapie przygotowywania materiału zarybieniowego do wsiedlania zadbać o wysoką jakość materiału zarybieniowego. Sposobem ograniczenia strat wywołanych chorobami jest włączenie do standardów dobrej praktyki hodowlanej metod podnoszących odporność materiału zarybieniowego. Wydaje się, że bardzo zasadne jest stosowanie w okresie przedzarybieniowym pasz funkcjonalnych wzbogacanych preparatami immunostymulującymi i witaminami. Ryby żywione pokarmem suplementowanym immunostymulatorami mają lepiej wykształcone nieswoiste mechanizmy obronne. Można więc przypuszczać, że zastosowanie pasz funkcjonalnych zawierających preparaty immunostymulujące, pozwoli zmniejszyć powodowane przez choroby straty materiału zarybieniowego po uwolnieniu go do wód otwartych.
Poważnym problemem występującym u ryb hodowlanych jest brak typowych dla gatunku zachowań związanych ze zdobywaniem pokarmu. Podczas podchowu materiału zarybieniowego w warunkach kontrolowanych pokarm (często pasza komponowana) jest dostarczany „do syta”, najczęściej bezpośrednio w najbliższe otoczenie ryby. To nie sprzyja wykształceniu naturalnych umiejętności poszukiwania pożywienia, niezbędnego do przeżycia w warunkach naturalnych. Tym samym ryby hodowlane dopiero po wpuszczeniu do środowiska naturalnego mają możliwość nauczenia się odnajdywania, a następnie zajmowania odpowiedniego siedliska bogatego w pokarm oraz konkurowania o pożywienie z innymi osobnikami. Skuteczną metodą umożliwiającą rybom hodowlanym nabycie odpowiednich zachowań żywieniowych jest zróżnicowanie oferowanej im diety oraz wprowadzenie do niej żywego pokarmu. Takie przygotowanie pozwoli im na szybsze odnalezienie oraz przyswojenie pożywienia w naturalnym środowisku. Zdecydowanie lepsze wyniki można osiągnąć stosując urozmaiconą dietę i, podobnie jak w przypadku zachowań antydrapieżniczych, ucząc ryby odpowiednich zachowań żywieniowych poprzez obserwację oraz interakcję z innymi osobnikami.
Badania dotyczące behawioryzmu żywieniowego materiału zarybieniowego należą do pionierskich, tym bardziej, że pogłębione one zostaną analizami stanu fizjologicznego i kondycyjnego ryb. Prace dotyczące znakowania ryb łososiowatych znaczkami PIT, a szczególnie wpływu tej metody na stan fizjologiczny i kondycyjny ryb mają charakter nowatorski. Dotychczas badania tego typu koncentrowały się na analizie wpływu implantacji PIT na wskaźniki wzrostu, kondycji i śmiertelność znakowanych osobników, co w istocie dawało bardzo pobieżny obraz faktycznej witalności tak poznakowanego materiału. Włączenie do obszaru badań parametrów stanu fizjologicznego ryb pozwoli w sposób jednoznaczny określić czas po jakim, od implantacji PIT, ryby wracają do pełnej witalności i mogą być wsiedlane do wód otwartych.