Badanie krwi ryb polega na pobraniu niewielkiej objętości krwi (1-2 ml) (zazwyczaj z żyły ogonowej). Ryby przed pobraniem krwi powinny być przegłodzone.
Krew w około 45% składa się z komórek (tzw. elementów morfotycznych krwi), a w 55% z płynnego osocza. Komórki krwi powstają z podziału krwiotwórczych komórek macierzystych w procesie hemopoezy (krwiotworzenia). Możemy podzielić je na trzy główne grupy: erytrocyty, leukocyty i trombocyty.
Erytrocyty, czyli krwinki czerwone, to główny składnik krwi (ok. 41%), któremu zawdzięcza ona swój kolor. Ich podstawowym budulcem jest hemoglobina - białko, które ma zdolność odwracalnego wiązania cząsteczek tlenu. Erytrocyty biorą też bezpośredni i pośredni udział w transporcie CO2, wpływają na właściwości buforujące krwi. Żyją od kilkunastu do kilkuset (najczęściej kilkadziesiąt) dni, po czym są eliminowane m.in. w śledzionie.
Leukocyty (ok. 4%), nazywane również krwinkami białymi, nie mają barwnika, a za to posiadają zdolność ruchu. Leukocyty można podzielić na dwie grupy: granulocyty (neutrofile, eozynofile i bazofile) oraz agranulocyty (limfocyty i monocyty). Ich podstawową funkcją jest ochrona organizmu przed zagrożeniami, w tym np. udział w procesach zapalnych, neutralizacji drobnoustrojów, niszczeniu komórek nowotworowych i produkcji przeciwciał.
Trombocyty stanowią ok. 0,01% składu krwi. Ich głównym zadaniem jest udział w procesach krzepnięcia krwi oraz ochrona naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami, w tym np. tworzenie skrzepów, które tamują krwawienie. Trombocyty ryb biorą również udział w procesach odpornościowych.
W naszych badaniach analizowaliśmy:
- WBC – liczbę białych krwinek. Gdy jest ich za dużo (leukocytoza) można podejrzewać m.in. chorobę zakaźną, stan zapalny lub silny stres. W przypadku gdy ich wartość jest poniżej normy (leukopenia) można wnioskować o np. chorobie wątroby, śledziony, czy też naczyń krwionośnych. Spadek białych krwinek bywa również skutkiem działania toksyny;
- RBC – liczbę czerwonych krwinek. Znaczny spadek poziomu czerwonych krwinek najczęściej oznacza anemię bądź niedożywienie wynikające z niedoboru żelaza i witamin z grupy B. Wzrost czerwonych krwinek we krwi można łączyć np. z zapaleniem otrzewnej.
- Hb – hemoglobinę (transportuje tlen). Podwyższony wynik Hb to najczęściej skutek nadkrwistości lub zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Anemia może być powodem obniżenia wartości Hb.
- Ht – hematokryt. Określa objętość erytrocytów do objętości pełnej krwi; wzrost hematokrytu występuje przy nadkrwistości, podnosi się także u osobników ze stanem zapalnym. Ht znacznie spada wraz z anemią z niedoboru żelaza, zmianami w wątrobie lub chorobie nowotworowej.
- MCV – średnią objętość czerwonych krwinek. Gdy wartość parametru jest podwyższona w pierwszej kolejności pod uwagę bierze się rożne postaci anemii (przede wszystkim tę wynikającą z niedoboru żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego). Jeśli wskaźnik jest zbyt niski można podejrzewać zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej.
- MCH – czyli średnią masę hemoglobiny w krwince czerwonej. Wskaźnik ten obniża się przede wszystkim w przypadku niedokrwistości, zarówno tej wynikającej z niedoborów żelaza, jak i tej pojawiającej się wraz z chorobami przewlekłymi, czy też chronicznym stanem zapalnym.
- MCHC – średnie stężenie hemoglobiny. Spadek należy łączyć z niedoborem żelaza lub niedokrwistością. Znaczny skok MCHC pojawia się wraz ze sferocytozą (powoduje zmianę kształtu krwinki i znacznie skraca ich przeżywalność), zaburzeniami wodno-elektrolitowymi.
- PLT – trombocyty. Spadek może oznaczać trombocytopenię (małopłytkowość). Znaczne przekroczenie należy łączyć z niedoborem żelaza, stanem zapalnym.
