Pstrąg potokowy Salmo trutta trutta m. fario L.
Źródło: http://www.ikra-dabie.pl
Pstrąg potokowy w sposób naturalny występuje niemalże w całej Europie. Od zlewiska Morza Białego na północy, aż po północne rejony Maroka i Algierii. Wschodnią granicę jego występowania stanowi Ural. Natomiast zachodnia granica jego rozsiedlenia obejmuje Islandię. W drugiej połowie XIX w. rozpoczęto jego sztuczne rozprzestrzenianie. Efektem licznych przesiedleń jest występowanie tej odmiany biologicznej troci niemalże na wszystkich kontynentach. Jedyny wyjątek stanowi Antarktyda. W Polsce pstrąg potokowy zasiedla potoki Beskidów, Tatar, Sudetów oraz Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Dolnego Śląska. Jego zasięg występowania obejmuje również dorzecza rzek Pomorza Zachodniego, Pomorza Środkowego, wody Warmii i Mazur oraz Pojezierza Suwalskiego.
Typowymi siedliskami pstrąga potokowego są górskie i wyżynne potoki o silnym, wartkim nurcie oraz kamienistym i żwirowym dnie. Są to zazwyczaj ryby osiadłe. Jeśli odbywają wędrówki, to są one krótkie i mają na celu poszukiwanie odpowiednich żerowisk lub miejsc rozrodu. Zdarza się też, że niektóre osobniki spływają do morza i zachowują jak troć. Typowym dla nich stanowiskiem są kryjówki wśród korzeni, pod kamieniami i w zagłębieniach dna rzek i potoków.
Pstrąg potokowy przystępuje do rozrodu pod koniec września lub w październiku, gdy temperatura wody obniży się do 8-9 ⁰C. Tarło może trwać nawet do stycznia. W jego trakcie samice składają jaja do wykonanego przez siebie zagłębienia w dnie. Złożone jaja są natychmiast zapładniane i następnie przysypywane żwirem. W takich warunkach inkubacja przebiega aż do wiosny. W miesiącach marzec-kwiecień następuje klucie zarodków, które posiadają długość wahającą się w przedziale od 1,8 do 2,5 cm.
Pokarm młodocianych osobników pstrąga potokowego stanowi fauna denna oraz owady i mięczaki. W skład jego menu wchodzą między innymi kiełże, chruściki, jętki, larwy i poczwarki dwuskrzydłych, larwy ważek, małże i dżdżownice. Starsze i dorosłe osobniki odżywiają się również rybami, między innymi strzeblą, głowaczem i mniejszymi pstrągami. Nie gardzą również żabami, szczurami i myszami.
Wraz z rozwojem akwakultury pstrąga tęczowego, znaczenie pstrąga potokowego jako ryby hodowlanej z biegiem czasu zmalało do zera. Posiada on jednak bardzo duże znaczenie wędkarskie. Dlatego w celu utrzymania jego pogłowia na odpowiednim poziomie, prowadzona jest produkcja materiału zarybieniowego. Dzięki systematycznym zarybieniem oraz obowiązującym wymiarom i okresom ochronnym udaje się utrzymać zadawalającą liczebność osobników dziko żyjących populacji. Jednak sztuczna regulacja rzek i kłusownictwo nadal niosą ze sobą duże zagrożenie.
Pstrągi potokowe zaczynają być aktywne wczesną wiosną i już wtedy można spodziewać się dobrych brań. Jednak najlepiej łowi się je w ciepłych miesiącach, aż do końca lata, kiedy praktycznie żerują przez cały dzień. Wraz ze skracaniem się dnia aktywność ryb spada i brań należy się spodziewać rano i wieczorem. Na wodach dzierżawionych przez PZW pstrąga potokowego można łowić na spinning lub sztuczną muchę. Jako przynęty dobrze sprawdzają się obrotówki, wahadłówki, woblery, cykady oraz różnego rodzaju przynęty gumowe. W przypadku suchej muchy dobrze sprawdzają się imitacje owadów lądowych lub poruszających się na wodzie. W przypadku muchy mokrej dobrze sprawdzają się imitacje organizmów pływających i dryfujących na wodzie. Na wodach PZW, w Wiśle i Odrze wraz z ich dopływami, pstrąg potokowy jest chroniony od 1 września do 31 stycznia. W pozostałych wodach okres ochronny kończy się wraz z ostatnim dniem grudnia.
Troć morska wędrowna Salmo trutta trutta m. trutta L.
Źródło: http://www.echoesfromariver.com
Naturalny zasięg występowania troci wędrownej obejmuje wody morskie wschodniej części północnego Atlantyku. Występuje też wzdłuż wybrzeża Zatoki Biskajskiej, Morza Północnego, obejmując Anglię, Irlandię i Morze Bałtyckie oraz wzdłuż wybrzeży Skandynawii sięgając do Morza Białego. Zachodnia granica jej rozsiedlenia obejmuje Islandię i wyspy Faroer. Natomiast południową granicę jej rozsiedlenia wyznacza położona w Portugalii rzeka Duero.
Troć wędrowna, będąc rybą dwuśrodowiskową, pierwszy okres życie spędza w wodzie słodkiej zasiedlając górskie i wyżynne potoki o silnym, wartkim nurcie oraz kamienistym i żwirowym dnie. Drugą część życia spędza w wodzie słonej, gdzie osiąga dojrzałość płciową. Następnie ponownie wstępuje do rzeki, w której się urodziła. Wędruje w jej górne partie i odbywa tarło.
Troć jeziorowa przystępuje do rozrodu we wrześniu. W Polsce troć wędrowna odbywa tarło w rzekach dorzecza Odry i Wisły oraz wielu rzekach całego Pomorza W zależności od warunków termicznych tarło trwa do grudnia, a nawet stycznia. Ciekawostką jest fakt, że w tarle mogą brać osobniki męskie, które całe życie spędziły w wodzie słodkiej. Wylęg zarodków, w zależności od temperatury wody, następuje wiosną. Najczęściej w lutym i marcu. Czas, jaki młodociane osobniki troci wędrownej spędzają w wodzie słodkiej zależy od położenia geograficznego. W Norwegii, spływające do morza smolty mają od 2 do 6 lat. W Polsce są to zazwyczaj osobniki w wieku od 1 do 3 lat i długości ciała wahającej się od 11 do 30 cm.
W trakcie przebywania w wodzie słodkiej pokarm młodocianych osobników troci wędrownej stanowi fauna denna, larwy owadów, jętki, widelnice, chruściki, kiełże, mięczaki, fauna powietrzna, dżdżownice. Większe osobniki żywią się również rybami. W wodzie słonej ich dietę stanowią skorupiaki planktonowe, fauna powietrzna, szprot, śledź, dobijak, tobiasz, ciernik i dorsz.
Troć wędrowna stanowi ważny element eksploatacji rybackiej. Ze względu na fakt, że ta odmiana biologiczna troci ceniona jest na równi z łososiem, na półkach sklepowych figuruje pod nazwą łosoś. Połowy odbywają się w niewielkiej odległości od brzegu, głównie w Zatoce Gdańskiej i w ujściu Wisły. W celu utrzymania połowów na stałym poziomie każdego roku przeprowadzana jest akcja zarybiania smoltami.
Troć wędrowną można łowić na wędkę od stycznia, do początku jesieni. Przy czym okres największej aktywności w rzekach przypada na zimę. Najczęściej jest łowiona na spinning i sztuczną muchę. Sukces wędkarski może zapewnić szeroka gama sztucznych przynęt. Woblery, rippery, błystki obrotowe oraz wahadłówki swą wielkością dopasowane do wielkości cieku. Należy je prowadzić na sporej głębokości ściągając zarówno z prądem jak i pod prąd. Okres ochronny dla troci wędrownej obowiązuje od 1 października do 31 grudnia.
Piśmiennictwo
Bartel R. 2000 – Troć morska wędrowna Salmo trutta trutta m. trutta L. – W: Ryby słodkowodne Polski (Red.) M. Brylińska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa: 415-420.
Bartel R. 2000 – Troć morska wędrowna Salmo trutta trutta m. fario L. – W: Ryby słodkowodne Polski (Red.) M. Brylińska. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa: 424-427.